Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2016

Για ένα παιδί που κοιμάται

Μετά από απουσία μερικών εβδομάδων, επιστρέφω ξανά... Το 3ήμερο της 28ης είχα κατέβει μια βόλτα στην Αθήνα, μια βόλτα που χρειαζόταν, για να σπάσει και λίγο η μονοτονία, μετά από 2 μήνες στο Βόλο.

Το Σάββατο το πρωί πήγα κέντρο. Στα φανάρια Καλάρη με Αχαρνών, παρατήρησα ένα μικρό παιδί, με ένα εργαλείο καθαρισμού τζαμιών στα χέρια. Περίμενε πότε το φανάρι θα ανάψει κόκκινο, για να καθαρίσει τα τζάμια του αυτοκινήτου κάποιου διερχόμενου οδηγού. Στο μυαλό μου ήρθε το παρακάτω ποίημα, από τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Β' Γυμνασίου. Μέσω της ανάρτησης αυτής, στέλνω και χαιρετισμούς στο φιλόλογο κύριο Βωβό, που μας το χε διδάξει στο σχολείο...


ΔΗΜΗΤΡΑ Χ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Για ένα παιδί που κοιμάται
         Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας του εικοστού αιώνα, μετά την κατάρρευση των καθεστώτων των ανατολικών χωρών, μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους μετακινήθηκε σε ευρωπαϊκές χώρες, με σκοπό την εξεύρεση εργασίας. Από την εποχή αυτή και ως τις μέρες μας ζουν και βιοπαλεύουν στη χώρα μας χιλιάδες οικονομικοί μετανάστες, όπως το παιδί του ποιήματος, που κερδίζει το ψωμί του στα φανάρια της λεωφόρου και κοιμάται στο μηχανοστάσιο του εργοστασίου. Το ποίημα περιλαμβάνεται στη συλλογή Το κυπαρίσσι των εργατικών (1995).
Νύχτα. Η κίνηση αραιή στη λεωφόρο.
Μες στο κλειστό, το φωτισμένο εργοστάσιο,
Οι μηχανές, αποσταμένες* μα άγρυπνες,
Επιβλέπουν σαν άκακοι γίγαντες
Τον ύπνο του μικρού. Στριμωγμένος
Κοντά στη σκάρα του ατμού,*
Με του αδερφού του το παλτό σκεπασμένος
Ξεκουράζεται.
Όλη τη μέρα δουλεύει στα φανάρια*
Σκουπίζει τζάμια βιαστικά με το κόκκινο.
Εισπράττει κέρματα ή την εύλογη* αγανάκτηση. Περιμένει το επόμενο φανάρι.
Τίμια κερδίζει έτσι το ψωμί
Και το μερίδιο του νυχτοφύλακα,
Που τον αφήνει να κοιμάται εκεί μέσα.
Τα χιονισμένα βουνά της πατρίδας του,
Τα χέρια της μάνας του που τύλιγαν γύρω του
Γυναίκειο μαντίλι για το κρύο,
Το δάσκαλο που πληρωνότανε με γάλα
Μόλις θυμάται.
Θυμάται κάτι ελληνικά από το στόμα του,
Που τώρα εδώ ακούγονται αλλιώτικα.
Όχι σαν βότσαλα γυαλιστερά μεγάλης θάλασσας,
Όχι σαν ποδοβολητό του αλόγου
Ενός ανίκητου στρατηλάτη,*
Αλλά να, σαν τα κέρματα στην τσέπη,
Σαν το φτύσιμο στο βλέμμα του πελάτη.
Καμιά φορά πιο εγκάρδια
Σαν τούτο δω το βουητό της σκάρας,
Που όλο ανεβάζει το θερμό ατμό.
Δ. Χ. Χριστοδούλου, Το κυπαρίσσι
των εργατικών
, Καστανιώτης

Τρίτη 4 Οκτωβρίου 2016

Σπούτνικ 1

Σαν σήμερα, στις 4 Οκτωβρίου του 1957, η Σοβιετική Ένωση εκτοξεύει στο διάστημα το δορυφόρο Σπούτνικ 1 (ρωσ. Спутник-1), τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο στην ιστορία. Στα ρώσικα, Σπούτνικ σημαίνει συνοδός. Η εκτόξευση έγινε από το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, με πύραυλο τύπου R7. Ο πύραυλος R7 ήταν ο πρώτος διηπειρωτικός πύραυλος του κόσμου, με αρχική αποστολή τη μεταφορά πυρηνικών κεφαλών σε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Σχεδιαστής του Σπούτνικ και του R7, όπως και επικεφαλής σχεδιαστής του Σοβιετικού Διαστημικού προγράμματος μέχρι και το θάνατό του το 1966, ήταν ο Σεργκέι Κορολιόφ (ρωσ. Сергей Павлович Королёв). Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα δημιουργήματά του, χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα ο πύραυλος R7 και το διαστημόπλοιο Σογιούζ. Ο δορυφόρος Σπούτνικ είχε ως αποστολή τη μελέτη του περιβάλλοντος έξω από την ατμόσφαιρα. Το πιο γνωστό του χαρακτηριστικό είναι το "Μπιπ" που εξέπεμπε κάθε 0,3 sec. Έμεινε στο διάστημα για 3 μήνες, μέχρι τις 3 Ιανουαρίου του 1958, που κάηκε στην ατμόσφαιρα. Με την εκτόξευση του Σπούτνικ 1, αρχίζει επίσημα ο ανταγωνισμός για την κατάκτηση του διαστήματος (Κούρσα του Διαστήματος), μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων του Ψυχρού Πολέμου, ΕΣΣΔ και ΗΠΑ. Ο ανταγωνισμός αυτός έληξε τυπικά, με την αποστολή Απόλλων 11 των Αμερικανών στη Σελήνη, τον Ιούλιο του 1969.

Κάπως έτσι λοιπόν, ξεκίνησε το θαυμαστό ταξίδι της ανθρωπότητας στο διάστημα. Με την ενασχόληση αυτή, ο άνθρωπος εκτός του ότι έμαθε πολλά, κατάφερε να σπάσει τα "δεσμά" που τον κρατούσαν στη Γη. Η εξερεύνηση του διαστήματος στις μέρες μας συνεχίζεται, (όχι με το ζήλο και την έκταση της Κούρσας του Διαστήματος), με απώτερο σκοπό στο μέλλον τα ταξίδια και τις αποικίες σε άλλους πλανήτες. Εκτός από τις παραδοσιακές δυνάμεις του χώρου (Ρωσία, ΗΠΑ), έχουν εμφανιστεί πλέον και άλλες, όπως η Κίνα, η 3η χώρα (μετά τις δύο που προαναφέρθηκαν) που με δικά της μέσα στέλνει ανθρώπους στο διάστημα. Νέοι, άγνωστοι και ανεξερεύνητοι κόσμοι ανοίγονται μπροστά μας...

Να σημειωθεί ότι στις 4 Οκτωβρίου γιορτάζουν οι Διαστημικές Δυνάμεις του Ρωσικού Στρατού.

Αντί επιλόγου, θα παραθέσω μερικές Σοβιετικές αφίσες, σχετικές με την εξερεύνηση του διαστήματος, με την αντίστοιχη μετάφραση.

Ο θρίαμβός μας στο διάστημα - Ύμνος στη Σοβιετική χώρα
Πατρίδα!
Άναψες το άστρο της Προόδου και της Ειρήνης
Ζήτω η Επιστήμη,
Ζήτω η Εργατιά!
Ζήτω η Σοβιετική κυβέρνηση
Σοβιετικέ να είσαι υπερήφανος.
Εσύ άνοιξες το δρόμο από τη Γη
προς τα Αστέρια
Στο όνομα της Ειρήνης
Γεννηθήκαμε, για να κάνουμε
το παραμύθι πραγματικότητα

Για τη συγγραφή του άρθρου χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από την Ελληνική Βικιπαίδεια
Οι αφίσες και οι μεταφράσεις τους, προέρχονται το site "Russia travel blog". (Link 1, Link 2)

Δε θέλω να μου δέσετε τα μάτια

Η ανάρτηση αυτή, "ανεβαίνει" με αφορμή την προχθεσινή εκδήλωση στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, που διοργάνωσε ο Πανελλαδικός Σύνδεσμος Αγωνιστών Εαμικής Εθνικής Αντίστασης.

Ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια που έχει τραγουδήσει ο Στέλιος Καζαντζίδης (σχετικό με την αφορμή της ανάρτησης), είναι το "Δε θέλω να μου δέσετε τα μάτια". Οι στίχοι είναι του Κώστα Βίρβου και η μουσική του Χρήστου Λεοντή.

Ο αγωνιστής έχει συλληφθεί και οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα. Παραμένει όμως θαρραλέος μέχρι το τέλος. Ζητά να μην του δέσουν τα μάτια, για να δει τον ήλιο για τελευταία φορά (οι εκτελέσεις γίνονταν συνήθως νωρίς το πρωί) και δε φοβάται να αντικρίσει το θάνατο που έρχεται (...δεν σκιάζομαι τα βόλια τα σκληρά...). Η πράξη της θυσίας του, θα κάνει μεγαλύτερο κακό στους κατακτητές, καθώς θα εμπνεύσει τους υπόλοιπους αγωνιστές και το λαό να τους πολεμήσουν (...κι αν κάνετε τα στήθια μου κομμάτια εσείς πεθαίνετε κι όχι εγώ...). Ο λαός θα θυμάται μετά από καιρό τις θυσίες αυτές και θα αισθάνεται ευγνωμοσύνη (...να στείλω στους ανθρώπους τη χαρά...).

Δε θέλω να μου δέσετε τα μάτια - 1964

Στίχοι:   Κώστας Βίρβος
Μουσική:   Χρήστος Λεοντής

Δε θέλω να μου δέσετε τα μάτια
τον ήλιο π’ ανατέλλει να χαρώ
κι αν κάνετε τα στήθια μου κομμάτια
εσείς πεθαίνετε κι όχι εγώ.

Δε θέλω να μου δέσετε τα μάτια
δεν σκιάζομαι τα βόλια τα σκληρά, 
πηγαίνω στα ουράνια παλάτια
να στείλω στους ανθρώπους τη χαρά.


Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2016

Περπατώντας αργά στην προκυμαία...


Περπατώντας αργά στην προκυμαία,
"Υπάρχω;" λες, κ' ύστερα "δεν υπάρχεις!"
Φτάνει το πλοίο. Υψωμένη σημαία.
Ίσως έρχεται ο Κύριος Νομάρχης. 

(Πρέβεζα - Κώστας Καρυωτάκης)