O παππούς και το εγγονάκι

Δεν ξέρω αν είναι παρενέργεια από το διάβασμα για τις πανελλήνιες και του ελάχιστου χρόνου που έχει ακόμα απομείνει γι' αυτές, αλλά τον τελευταίο καιρό, μου έρχονται στο μυαλό ποιήματα και κείμενα, από τα βιβλία λογοτεχνίας του Γυμνασίου. Μερικά απ' αυτά, τα έχω μοιραστεί μαζί σας σε προηγούμενες αναρτήσεις...!

Για αυτή την ανάρτηση, επέλεξα, ως λάτρης της ρώσικης κουλτούρας, το κείμενο "O παππούς και το εγγονάκι" του Λέοντος Τολστόι (ρωσ.Лев Николаевич Толстой), από το βιβλίο Λογοτεχνίας της Α' Γυμνασίου. Η φιλόλογος που μας το είχε διδάξει, ήταν η κυρία Ελένη Πιλάτη. Ένα κείμενο με νοήματα που μας διδάσκει το σεβασμό που πρέπει να έχουμε στα γηραιότερα μέλη της οικογένειας. Οι ηλικιωμένοι χρειάζονται απ' τη μεριά μας αγάπη και κατανόηση, και όχι περιφρόνηση και αδιαφορία.


O παππούς και το εγγονάκι

O παππούς είχε γεράσει πολύ. Τα πόδια του δεν τον πήγαιναν, τα μάτια του δεν έβλεπαν, τ’ αυτιά του δεν άκουγαν. Δόντια δεν είχε. Κι όταν έτρωγε, του χυνόταν το φαγητό. O γιος του και η νύφη του δεν τον έβαζαν πια μαζί τους στο τραπέζι, αλλά του ’διναν να φάει πάνω στη μεγάλη χτιστή χωριάτικη θερμάστρα όπου πλάγιαζε.

I. Mπιλίμπιν, από την εικονογράφηση του ρωσικού λαϊκού
παραμυθιού Tο φτερό του σταυραϊτού

Κάποτε που του βάλανε να φάει στο πήλινο πιάτο, του ξέφυγε από τα χέρια, έπεσε κι έσπασε. Η νύφη του άρχισε τότε να τον μαλώνει πως όλα τα χαλάει στο σπίτι και σπάει τα πιάτα. Τέλος του είπε πως αποδώ και πέρα θα του 'διναν να τρώει στην ξύλινη γαβάθα. O παππούς αναστέναξε μόνο και δεν είπε τίποτα.

Μια μέρα ο άντρας με τη γυναίκα του παρακολουθούσαν που ο γιος τους μαστόρευε κάτι σκαλίζοντας ένα μικρό κούτσουρο. O πατέρας λοιπόν τον ρώτησε:

«Τι φτιάχνεις εκεί, Μίσα;».

Κι ο Μίσα απαντά:

«Φτιάχνω μια μεγάλη γαβάθα, πατερούλη. Όταν εσύ κι η μάνα μου γεράσετε, θα σας ταΐζω σ' αυτήν τη γαβάθα».

O άντρας κι η γυναίκα του κοιτάχτηκαν και δάκρυσαν. Νιώσανε ντροπή που είχαν προσβάλει τον παππού. Κι από τότε τον βάλανε να τρώει μαζί τους στο τραπέζι και τον πρόσεχαν όπως πρέπει.

Λ. Τολστόι, Διηγήματα, μύθοι και παραμύθια, μτφρ. Π. Ανταίος, Ωκεανίδα

Ο βομβαρδισμός της Γκουέρνικα

26 Απριλίου 1937. Γερμανικά και Ιταλικά αεροσκάφη εκτελούν μία αποστολή για λογαριασμό του Φράνκο,επεμβαίνοντας ενεργά στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Ο βομβαρδισμός της Γκουέρνικα, ήταν μια πραγματική σφαγή. Η φρίκη του βομβαρδισμού συγκίνησε τον Πικάσο ,ο οποίος ζωγράφισε τον ομώνυμο πίνακα.

 Η αεροπορική δύναμη Κόνδωρ έσπευσε να σώσει τον Φράνκο που παρά την υπεροπλία του δεν μπορούσε να καταλάβει τη Μαδρίτη. Οι ναζί έσπευσαν να κάνουν αυτό που ήξεραν να κάνουν πολύ καλά. Να βομβαρδίζουν αμάχους! Επέλεξαν τη Γκουέρνικα μια πόλη των Βάσκων για να δοκιμάσουν τις βόμβες που λίγο αργότερα θα χρησιμοποιούσαν κατά όλης της Ευρώπης. Η αεροπορία του απατεώνα Γκαίρινγκ, αρχηγού του γερμανικής αεροπορίας που την ίδια ώρα πούλαγε όπλα -χωρίς να φαίνεται βέβαια- στους δημοκρατικούς της Ισπανίας, διέλυσε μια πόλη που δεν είχε ούτε έναν στρατιωτικό στόχο!

Δείτε το σπαρακτικό βίντεο από το έγκλημα που έγινε στη Γκουέρνικα.

Πηγή: OnAlert.gr

----------------------------------------------------------------------------

Θα ήθελα να παραθέσω ένα απόσπασμα από το σχολικό βιβλίο ιστορίας της Γ' Λυκείου, σχετικά με το γεγονός, που μου έκανε εντύπωση!

"Λέγεται ότι, όταν ένας αξιωματικός της Γκεστάπο που επισκέφτηκε το ατελιέ του Πικάσο, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον ρώτησε, δείχνοντάς του τον καμβά όπου είχε ζωγραφίσει την "Γκουέρνικα", "Εσείς το κάνατε αυτό;", ο καλλιτέχνης του απάντησε: "Όχι, εσείς το κάνατε".

Ο τρελός

Ένα τραγούδι ωραίο, με παραστατικές εικόνες, μα συνάμα λυπητερό, είναι το τραγούδι "Ο Τρελός", το οποίο θα παραθέσω στη συνέχεια. Οι στίχοι έχουν γραφτεί από το Λευτέρη Παπαδόπουλο και η μουσική από το συνθέτη Μίμη Πλέσσα. Το τραγούδι βρίσκεται στο δίσκο "Ο Δρόμος". Στο δίσκο αυτό, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, με τους στίχους του, αποτυπώνει εικόνες και μνήμες από τα παιδικά του χρόνια, στη γειτονιά που έμενε, στο κέντρο της Αθήνας.

Πρέπει να αναφέρω, ότι ο φιλόλογος που είχα στη Β' Γυμνασίου, κύριος Βωβός, μας είχε πει γι' αυτό το τραγούδι, όταν διδαχθήκαμε το κείμενο "Χαλασμένες γειτονιές" του Κοσμά Χαρπαντίδη, στο βιβλίο της λογοτεχνίας. Το κείμενο περιγράφει τις αναμνήσεις του συγγραφέα από την πόλη του, την Καβάλα, όταν ήταν παιδί, σε αντιπαραβολή με τη σύγχρονή της εικόνα. Η αναφορά είχε γίνει για το απόσπασμα:

"...Το βράδυ πάλι γινόμασταν συμμορίες και τρέχαμε μ' ένα εεεεεε πίσω από σκυλιά που κουτσαίναν κι έναν τρελό που φορούσε φουρκέτες στο κεφάλι, ενώ οι μεγαλύτεροι μας τρόμαζαν με ιστορίες μακάβριες κάτω από τις σκοτεινιασμένες καμάρες..."

Ο ΤΡΕΛΟΣ

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Μίμης Πλέσσας

Είχε μιαν απλή καρδιά
και τον λέγαν Γιάννη
κάθε που ‘πεφτε η βραδιά
βγαίναμε σεργιάνι
στον γαλάζιο ουρανό
Θεέ μου πώς πονώ

Τον φωνάζανε τρελό
κάτι καλοπαίδια
του κρεμάγαν στο λαιμό
άδεια τενεκέδια
και τον δέρναν στο στενό
Θεέ μου πώς πονώ

Η απλή του η καρδιά
πια δε θα στενάζει
Του την κλέψαν τα παιδιά
για να κάνουν χάζι
μια βραδιά στην Αχαρνώ
Θεέ μου πώς πονώ

Τὸ στερνὸ παραμύθι

Λόγω, της χθεσινής ημέρας, Μεγάλης Παρασκευής, ήρθε στο μυαλό μου η προγιαγιά μου η Πασού, η οποία πέθανε το 2005. Το ποίημα που θα παραθέσω στη συνέχεια, μου τη θυμίζει έντονα όποτε το διαβάζω. Υπάρχει στο Ανθολόγιο της Γ'-Δ' Δημοτικού του ΟΕΔΒ (το παλιό το κίτρινο για όσους θυμούνται) και το είχα κάνει στην τετάρτη δημοτικού, λίγους μήνες μετά το γεγονός.

Να μας προσέχεις από εκεί γιαγιά...!

Λάμπρος Πορφύρας - Το στερνό παραμύθι

Πῆραν στρατὶ στρατὶ τὸ μονοπάτι
βασιλοποῦλες καὶ καλοκυράδες,
ἀπ᾿ τὶς ξένες χῶρες βασιλιᾶδες
καὶ καβαλλάρηδες ἀπάνω στ᾿ ἄτι.

Καὶ γύρω στῆς γιαγιᾶς μου τὸ κρεβάτι,
ἀνάμεσα ἀπὸ δυὸ χλωμὲς λαμπάδες,
περνούσανε καὶ σὰν τραγουδιστάδες
τῆς τραγουδοῦσαν-ποιὸς τὸ ξέρει-κάτι.

Κανεὶς γιὰ τῆς γιαγιᾶς μου τὴν ἀγάπη,
δὲ σκότωσε τὸ Δράκο ἢ τὸν Ἀράπη
καὶ νὰ τῆς φέρει ἀθάνατο νερό.

Ἡ μάννα μου εἶχε γονατίσει κάτου
μ᾿ ἀπάνω -μιὰ φορὰ κι ἕναν καιρὸ-
ὁ Ἀρχάγγελος χτυποῦσε τὰ φτερά του.

Οι πόνοι της Παναγιάς

Λόγω της ημέρας, επέλεξα να μοιραστώ μαζί σας, ένα ποίημα του Κώστα Βάρναλη (1884 - 1974), βραβευμένου με το "Βραβείο Ειρήνης Λένιν" της ΕΣΣΔ το 1959. Είναι "Οι πόνοι της Παναγιάς", το οποίο έχει μελοποιηθεί από τον Λουκά Θάνου. Το συγκεκριμένο ποίημα με είχε συγκινήσει πάρα πολύ όταν το είχα διαβάσει πρώτη φορά, στο βιβλίο της Λογοτεχνίας της Α' Λυκείου. Μάλιστα, η φιλόλογος, κυρία Τσαρούμη, που είχα στην Α' Λυκείου, μας είχε βάλει να το ακούσουμε στην τάξη, με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη! Το παραθέτω στη συνέχεια...

Εύχομαι "Καλό Πάσχα" και "Καλή Ανάσταση" σε όλους τους αναγνώστες!!!

Οι πόνοι της Παναγιάς

Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;
Σε ποιο νησί του Ωκεανού, σε ποια κορφήν ερημική;
Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ' άδικο φωνάξεις
Ξέρω πως θάχεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,
που με τα βρόχια της οργής ταχιά θενά σπαράξεις.

Συ θα 'χεις μάτια γαλανά, θα 'χεις κορμάκι τρυφερό,
θα σε φυλάω από ματιά κακή και από κακό καιρό,
από το πρώτο ξάφνιασμα της ξυπνημένης νιότης.
Δεν είσαι συ για μάχητες, δεν είσαι συ για το σταυρό.
Εσύ νοικοκερόπουλο, όχι σκλάβος, όχι σκλάβος ή προδότης

Τη νύχτα θα σηκώνομαι κι αγάλια θα νυχοπατώ,
να σκύβω την ανάσα σου ν' ακώ, πουλάκι μου ζεστό
να σου τοιμάζω στη φωτιά γάλα και χαμομήλι,
κ' υστέρα απ' το παράθυρο με καρδιοχτύπι να κοιτώ
που θα πηγαίνεις στο σκολιό με πλάκα και κοντύλι...

Κι αν κάποτε τα φρένα σου το Δίκιο, φως της αστραπής,
κι η Αλήθεια σου χτυπήσουνε, παιδάκι μου, να μη την πεις.
Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν.
Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής.
Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.

Ώχου, μου μπήγεις στην καρδιά, χίλια μαχαίρια και σπαθιά.
στη γλώσσα μου ξεραίνεται το σάλιο, σαν πικρή αψιθιά!
- Ω! πώς βελαζεις ήσυχα, κοπάδι εσύ βουνίσιο...- 
Βοηθάτε, ουράνιες δύναμες, κι ανοίχτε μου την πιο βαθιά
την άβυσσο, μακριά απ' τους λύκους να κρυφογεννήσω!

Поехали = πάμε!

Σαν σήμερα, στις 12 Απριλίου του 1961, απ' το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Καζαχστάν, ξεκινούσε το πρώτο ταξίδι του ανθρώπου στο διάστημα, η αποστολή του διαστημοπλοίου Βοστόκ 1 (ρωσ. Восто́к-1 = Ανατολή), με επιβάτη το Σοβιετικό κοσμοναύτη Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν (ρωσ. Юрий Алексеевич Гагарин).

Ο Θρίαμβός μας στο Διάστημα - Ύμνος στη Σοβιετική χώρα

Για τη σημερινή λοιπόν μέρα, η οποία εορτάζεται στη Ρωσία και στις άλλες πρώην δημοκρατίες της ΕΣΣΔ ως "Ημέρα Κοσμοναυτικής", παραθέτω το ρώσικο τραγούδι για τον Γκαγκάριν "Знаете, каким он парнем был" ("Ξέρετε ποιος ήταν αυτός ο άνδρας;"), σε στίχους Nikolai Dobronravov (Николай Николаевич Добронравов) και μουσική της Aleksandra Pakhmutova (Александра Николаевна Пахмутова). Ερμηνευτής είναι ο Yuri Gulyayev ( Юрий Александрович Гуляев). Το τραγούδι κυκλοφόρησε το 1971. Δυστυχώς, ελλείψει χρόνου, λόγω διαβάσματος για τις Πανελλαδικές, δεν το έχω μεταφράσει στα Ελληνικά...!

Τη φράση "παγιέχαλι" (ρωσ. πάμε), που αναφέρεται και στο τραγούδι, την αναφώνησε ο Γκαγκάριν κατά τη στιγμή της απογείωσης του διαστημοπλοίου!



Για να διαβάσετε το άρθρο που είχα γράψει για την επέτειο των 50 χρόνων απ' την πτήση του Γκαγκαριν, κάντε κλικ ΕΔΩ.

Καλό Πάσχα!!!

Καλές Γιορτές και Καλό Πάσχα σε όλους τους αναγνώστες του blog, με το χιούμορ του Αρκά...!